Door Clémence Leijten
Meisje Bloem is boos omdat haar ouders werken en niet bij haar kunnen zijn. Ze zegt: ‘Ik ben boos op mijn vader. Ik ben boos op mijn moeder. Ze gaan altijd werken.’ Meisje Bloem voelt zich alleen. Meisje Bloem denkt aan haar overleden opa, die werkte niet. Ze praat met hem. ‘Kom, Bloem, niet boos zijn’, zegt opa. Meisje Bloem krijgt een zoen. Maar dat helpt niet.’ Haar opa probeert met een zoen Meisje Bloem op andere gedachten te brengen en ontkent daarmee haar boze emotie. De zoen heeft geen effect. Opa heeft nog een truc in de doos, een versje dat hij kent uit zijn jeugd over een roos op je hoed die boosheid verdrijft.‘ Ben je boos, pluk een roos, zet hem op je hoed, dan ben je morgen weer goed.’ ‘Morgen pas weer goed! zegt Meisje Bloem, ‘dus mag ik vandáág boos blijven.’ Opa zegt: ‘Jij hebt gewonnen.’ Vandaag mag Meisje Bloem boos zijn. Meisje Bloem zegt: ‘Dat is wat ik wil.’ (26. De hoed). Ook de truc met de roos op de hoed van opa werkt niet. Wellicht had opa beter kunnen vragen naar de reden van haar boosheid.
Meisje Bloem heeft door dat zij boos wil zijn op haar ouders en die boosheid wil ze voelen. Zij vindt het kennelijk normaal dat boosheid hoort bij het leven dat ze leidt.
In deze Corona tijd blijkt een kwart van de jong volwassenen psychisch ongezond, meldt de Volkskrant op 3 september jl. Een lezer reageert daarop en schrijft: “Zonder iets af te willen doen aan de nood van jongeren, vraag ik me af: klopt dit frame? Ben je psychisch ongezond als je gevoelens van somberte, angst of eenzaamheid ervaart?” ¹ Een hele goeie vraag vind ik dat. En haar eigen antwoord op die vraag spreekt mij aan. Ze schrijft: “Het ervaren van dergelijke gevoelens is een natuurlijk onderdeel van de menselijke ervaring. Je bent niet mentaal ongezond als je je niet goed voelt.” De schrijfster zegt over het hebben van gevoelens van somberte, angst of eenzaamheid: “Je hebt een menselijke ervaring. We zijn allemaal onderhevig aan onze veranderlijke stemmingen. Leven en groeien doen soms pijn.”
Steeds vaker ontmoet ook ik mensen die moeite hebben met dergelijke levensvragen en aankloppen bij een therapeut. Dat lijkt een oplossing maar is het niet als de therapeut zo iemand aanmoedigt om een positievere kijk op het leven aan te leren, om meer waardering te hebben voor wat goed gaat en minder aandacht te besteden aan wat ontbreekt. Therapeuten raden hun cliënten nogal eens methodes aan om negatieve gedachten bij zichzelf te onderkennen en deze om te zetten in positieve, om positieve eigenschappen in zichzelf te benadrukken, om bewust te werken aan een positief zelfbeeld. Ik ben van mening dat deze benadering niet het gewenste resultaat heeft, zeker niet op de lange termijn. In feite vragen deze therapeuten hun cliënten om negatieve dingen in hun leven te negeren. Wie ziek was, dient zich op de leuke aspecten van het leven te concentreren; wie ontslagen wordt, dient niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar vol goede moed ergens anders te solliciteren, wie alleen is moet zijn zegeningen tellen. Deze goedbedoelde adviezen ontkennen in feite het verdriet, de angst en de onzekerheid die met dergelijke gebeurtenissen gepaard gaan. Maar wat negatief is in het leven, laat zich niet ontkennen. Vroeg of laat steekt het toch de kop weer op. Angst om een ziekte of om tegenslag, pijn van eenzaam te zijn laat zich niet simpel wegdrukken. Ik kwam tot het inzicht dat ik mijn negatieve gevoelens niet moet proberen te ontlopen, maar dat ik moet leren er mee om te gaan. Ieder leven kent positieve en negatieve elementen: beide dienen onder ogen gezien te worden, aanvaard te worden, doorleefd te worden door te beseffen dat het leven bestaat uit plussen en minnen. Zo wil ik het leven zien als een constante beweging tussen voorspoed en tegenslag.
De brieflezer eindigt haar brief met een waarschuwing aan alle mensen die zeggen dat een groot deel van de jongvolwassenen nu psychisch ongezond is. Ze zegt: “Met de boodschap dat je mentaal ongezond bent als je negatieve emoties ervaart, maken we jongeren alleen maar banger, en versterken de overtuiging dat er iets mis met ze is. Ze hebben er meer baat bij als we ze aanspreken op hun veerkracht en hun vermogen om met lastige situaties en emoties te dealen.” In mijn woorden: minpunten te aanvaarden als deel van het leven. Hoe waar vind ik dat!
- Eline Sluys in de Volkskrant, Opinie en Debat “Geachte redactie” Maandag 6 september 2021.
